Rośliny owadożerne

Ogromna większość znanych nam roślin to organizmy samożywne które pobierają wodę i solę mineralne z gleby, a związki organiczne wytwarzają w procesie fotosyntezy. Jednak występują tez rośliny które pobierają z zewnątrz gotowe już związki organiczne. Do takich roślin należą rośliny owadożerne (rośliny mięsożerne). Charakteryzują się one częściowa cudzożywnością dlatego, że mają także zdolność fotosyntezy. Oprócz tego występują także rośliny które pobierają pokarmy organiczne od innych roślin lub tez grzybów.

Rośliny owadożerne są szczególną grupą roślin przystosowanych do chwytania małych zwierząt przede wszystkim owadów ale także skorupiaków czy też ślimaków i trawienia ich ciał.

Są to rośliny zielone a więc tak jak zaznaczyliśmy wcześniej zdolne do fotosyntezy. Chwytanie owadów dostarcza im nie tyle związków węgla co związków azotu jakie zawierają bogate w białka  ciała zwierzęce. Najczęściej rośliny owadożerne rosną na podłożach ubogich w sole mineralne, znaczna większość na torfowiskach a niektóre na podłożu skalnym.

W celu sprawnego chwytania i trawienia zwierząt u roślin tych występują specjalnie przekształcone liście. Są to specjalnie przekształcone liście pułapkowe. Organy wyspecjalizowane do chwytania i trawienia przede wszystkim owadów ale także innych drobnych zwierząt.

Rośliny owadożerne

I tak na przykład amerykańskiej muchołówki blaszki liściowe opatrzone są na brzegach sztywnymi ząbkami i mają zdolność błyskawicznego składania się wpół pod wpływem bodźca dotykowego. Dzięki temu roślina ta ma możliwość schwytania owada, który zatrzymał się na liściu. Na górnej powierzchni liścia występują liczne gruczoły trawienne.

Z kolei u występującej na kontynencie amerykańskim kapturnicy chwytne i trawiące liście tworzą u podstawy pędu rozetkę złożoną z długich, kielichowatych, czerwono i zielono zabarwionych zbiorników. Dolna ich część wypełniona jest cieczą wydzielaną przez komórki gruczołowe położne na dnie zbiornika. Oprócz jaskrawej barwy owady przyciąga też nektar wydzielany na brzegach otworów liści pułapkowych.

Rośliny owadożerne występują też wśród roślin wodnych. Zaliczają się do nich występujące także u nas gatunki pływacza. Jest to roślina podwodna której blaszki liściowe podzielone są na szereg wąskich odcinków. Końce niektórych odcinków przekształcone są w pęcherzyki. W środku znajdują się włoski wchłaniające zawartą w nich wodę dzięki czemu wytwarzane jest ujemne ciśnienie.

Pęcherzyk zamknięty jest ruchomą klapką na której znajdują się szczeciniaste włoski. Gdy przepływające obok zwierzątko trąci włoski klapka otwiera się do środka pęcherzyka i wciąga doń wodę wraz ze znajdującym się w pobliżu ofiarą. Ciała zwierząt ulegają następnie wewnątrz pęcherzyka strawieniu i wchłonięciu.

Rośliny owadożerne

U rosiczki liście o okrągłych blaszkach tworzą przyziemną rozetkę. Blaszki liściowe na górnej powierzchni pokryte są czerwonymi tzw. czułkami które składają się z trzonka i główki. Na trzonku biegnie wiązka przewodząca. Natomiast w główce dwie zewnętrzne warstwy komórek mają charakter gruczołowy i wydzielają specjalną ciecz o zapachu podobnym do miodu, która zawiera także enzymy umożliwiające trawienie białka.

Owady które zostały zwabione barwą oraz zapachem czułków siadają na blaszce liściowej i przyklejają się do wydzieliny. Potrącane ciałem poruszającego się owada czułki zaginają się do środka i powodują całkowite uwięzienie owada w kleistej wydzielinie, w której następuje strawienie jego części białkowych. Po tym jak już nastąpi wchłonięcie wszystkich możliwych do strawienia części ciała owada czułki rozprostowują się, a chitynowy szkielet zostaje zdmuchnięty z powierzchni lisica przez wiatr lub też spłukany przez deszcz.

U niektórych roślin owadożernych liście pułapkowe przybierają formy dzbanka, których wewnętrzna powierzchnia jest to tak naprawdę górną powierzchnią przekształconej blaszki liściowej, pokryta jest gruczołami wydzielającymi ciecz zawierająca enzymy trawienne. U dzbanecznika blaszka liściowa przekształcona jest w dzbanek pułapkę. Zarówno barwa jaskrawo czerwona jak i wydzielany przez nie nektar stanowią bardzo dobry wabik na owady. Zwabione siadają na gładkiej, śliskiej krawędzi dzbanka i bardzo łatwo wpadają do środka gdzie toną i ulegają strawieniu w cieczy, która znajduje się w dolnej części dzbanka.     

Rośliny Owadożerne Owadożery

Rośliny owadożerne są bardzo wdzięczne w domowej hodowli. A przy tym stanowią swojego rodzaju domową atrakcję. Rozpoczynając hodowlę tych roślin warto gruntownie zapoznać się w ich biologią i wymaganiami. I dopiero potem oceniwszy, że możemy zapewnić im odpowiednie warunki do rozwoju wybrać konkretny gatunek.

Wbrew pozorom mimo, że hodowane w warunkach domowych rośliny owadożerne pochodzą z cieplejszych i przede wszystkim wilgotnych klimatów są gatunki którym zapewnienie odpowiednich warunków nie jest trudne. Gatunki takie są dosyć tolerancyjne, odporne na trudne dla nich gatunki i dosyć powszechne w handlu a więc dzięki temu tanie.

Niektórym gatunkom roślin musimy zapewnić odpowiednie warunki a wiec przede wszystkim duża wilgotność i ciepło wymaga to stworzenia zamkniętego pomieszczania najczęściej jest to odpowiednio przerobione i dostosowane akwarium. Jednak część roślin owadożernych nadaje siew zupełności do hodowli na parapecie. Musi on być tylko dobrze nasłoneczniony.

Do takich roślin możemy zaliczyć:

- rosiczki (Drosera) oczywiście tylko gatunki tropikalne D. capensis, D. aliciae, D. spatulata. Są to gatunki dość proste w hodowli. Dobrze sobie radzą w temperaturze pokojowej. Nie wymagają okresu spoczynku i często kwitną. Wymagają dużo słońca i konieczne jest ich spryskiwanie.

- muchołówka amerykańska - Dionaea muscipula. W typowej zielono czerwonej odmianie. Latem potrzebuje dużo słońca, zimą zapewniamy jej stan spoczynku w temperaturze 0-10 °C.

- dzbaneczniki niezwykle charakterystyczne i łatwo rozpoznawalne. Popularne odmiany: Nepenthes Ventrata / alata, Miranda, Gentle, hookeriana. Wymgają słonecznego stanowiska.

- kapturnice - Kapturnice latem potrzebują dużo słońca, zimą konieczny jest stan spoczynku w temperaturze 0-10°C.

- tłustosze z gatunków Pinguicula Tina i P. Weser oraz tłustosze meksykańskie np. P. moranensis. Zimą wystarczy im skromniejsze podlewanie oraz nieco niższa temperatura (ok. 15°C) taka właśnie najczęściej występuje przy samej szybie okna.

- Pływacze dla początkujących to przede wszystkim pływacze ziemne. Nie są one aż tak bardzo okazałe jak inne rośliny owadożerne, ale gdy zakwitną są naprawdę atrakcyjnymi roślinami. Polecane gatunki to : U. sandersonii, U. subulata, U. livida.